Tramer Kaydı Araç Değerini Ne Kadar Düşürür?

İkinci el araç alım satımında herkesin aklındaki ilk sorulardan biri:
“Bu aracın tramer kaydı var, acaba gerçek değeri ne kadar düşer?”

Bazı satıcılar “küçük bir hasar, bir şey olmaz” der, bazı alıcılar ise “en ufak kaydı olan araca bakmam” noktasında durur. Gerçek tablo ise ikisinin ortasında:
- Her hasar kaydı aracı otomatik olarak “çöpe” çevirmez,
- Ama doğru değerleme yapılmazsa hem alıcı hem satıcı ciddi zarara girebilir.

Aşağıda, Tramer kaydının araç değerine etkisini, farklı senaryolarla ve yaklaşık oranlarla anlatacağım. Rakamlar örnektir; her araç için marka, model, kilometre, hasarın niteliği ve piyasa şartlarına göre değişebilir. Ama bu rehberle artık hangi kaydın yaklaşık ne kadara mal olduğunu çok daha net göreceksin. 

1. Tramer Kaydı Nedir, Neyi Gösterir?

Tramer kaydı (SBM hasar kaydı), kısaca:

- Aracın geçmişte
  - hangi tarihte,
  - hangi tutarda,
  - hangi sigorta dosyası üzerinden
  hasar gördüğünü gösterir.
- Bazen tek bir büyük kaza, bazen yıllara yayılmış küçük tamirler olabilir.
- Önemli nokta: Tutar tek başına yeterli değildir.
  20.000 TL’lik hasar bazen sadece plastik tampon ve far değişimidir,
  ama 8.000 TL’lik hasar şasi düzeltmesi bile olabilir.

Bu yüzden “sadece tramer tutarına bakarak karar vermek” en büyük hatalardan biridir. Hem alıcı hem satıcı için ekspertiz raporu + tramer kaydını birlikte okumak şart. 

2. Genel Prensip: Hasar Kaydı Değer Düşürür ama Oranı Değişkendir

Araç değerini belirlerken:

- Yaş (model yılı)
- Kilometre
- Boya / değişen durumu
- Tramer tutarı ve sayısı
- Segment & marka itibarı
- Bakım geçmişi (servis kayıtları)

birlikte değerlendirilir.

Tramer kaydı, bu tablonun içinde “olumsuz ama yönetilebilir” bir faktördür.
Doğru fiyatlandırma yaparsan:

- Alıcı “risk aldım ama uygun fiyata aldım” der,
- Satıcı “hasar kaydına göre makul fiyata verdim” diyebilir.

3. Örneklerle Tramer Kaydının Araç Değerine Etkisi

Not: Aşağıdaki oranlar genel piyasa davranışını anlatan ortalama aralıklardır.
Her araç için Viacars gibi profesyonel değerlendirme ile net oran belirlenmelidir.

3.1. Küçük Hasar Kayıtları (Toplam hasar tutarı: aracın güncel piyasa değerinin %0–%5’i)

Örnekler:
- Park halindeyken tampon sürtmesi,
- Küçük göçükler, far – stop – tampon değişimi,
- Basit kaporta işlemleri.

Ortalama değer düşüşü: %2 – %5

Senaryo:

- Aracın hasarsız piyasa değeri: 1.000.000 TL
- Toplam küçük hasar kaydı: 30.000 TL civarı (parça değişimi + işçilik)

Bu durumda, ekspertiz raporu da şasi-direk sağlam, sadece lokal boya / plastik parça değişimi gösteriyorsa:

- Araç genelde 950.000 – 980.000 TL bandına çekilir.
- Yani 20.000 – 50.000 TL civarı bir değer düzeltmesi görülebilir.

3.2. Orta Düzey Hasar Kayıtları (Toplam hasar tutarı: aracın değerinin %5–%15’i)

Örnekler:
- Birkaç parçada değişen + birkaç boya,
- Orta seviyede ön-arka hasar; radyatör paneli, far, tampon, kaput gibi parçalar,
- Araç yürüyen aksamında ufak müdahaleler.

Ortalama değer düşüşü: %5 – %12

Senaryo:

- Hasarsız piyasa değeri: 1.000.000 TL
- Toplam hasar kaydı: 70.000 – 120.000 TL

Ekspertiz raporu:
- Şasi ve direklerde problem yok,
- 3–4 parça değişen, birkaç parça boyalı.

Bu tabloda piyasa genelde:

- 880.000 – 940.000 TL bandına yönelir.
- Özellikle aynı modelin “hasarsız / az hasarlı” alternatifleri bol ise alıcı pazarlık payı ister.

3.3. Ağır Hasar / Yüksek Tutar Kayıtları (Toplam hasar tutarı: aracın değerinin %15–%40’ı ve üzeri)

Örnekler:
- Şasi düzeltmesi, direk işlemi, hava yastığı açması,
- Yüksek tutarlı kazalar, pert sınırına yaklaşmış onarımlar,
- Çok parçalı değişen ve boya.

Ortalama değer düşüşü: %15 – %30 (bazı durumlarda daha da fazla)

Senaryo:

- Hasarsız piyasa değeri: 1.000.000 TL
- Toplam hasar kaydı: 180.000 – 250.000 TL ve üzerinde
- Ekspertizde şasi / direk işlemli, hava yastığı değişmiş.

Bu durumda:

- Araç, alıcı kitlesini ciddi şekilde daraltır.
- Fiyat 700.000 – 850.000 TL bandına kadar düşebilir.
- Bazı alıcılar bu gruptaki araçlara hiç yaklaşmaz, sadece “binen bilir / uzun süre kullanacağım” diyenler veya bütçesi sınırlı olanlar ilgilenir.

4. Tramer Tutarı Aynı Olsa da Değer Neden Farklı Olur?

İki farklı araç düşünelim:

Araç A
- 1.000.000 TL değerinde
- 60.000 TL tramer kaydı
- Hasar:
  - Ön tampon + far + kaput + lokal boya
  - Şasi ve direk işlem yok
  - Yetkili serviste düzgün onarım

Araç B
- 1.000.000 TL değerinde
- 60.000 TL tramer kaydı
- Hasar:
  - Arka çamurluk düzeltme
  - Şasi ucuna müdahale
  - Lokal değil, ağır düzeltme

Tramer tutarı ikisinde de aynı ama,
- Araç A, piyasada “makul hasarlı” kabul edilirken,
- Araç B, “riskli / ağır hasara yakın” görülebilir.

Bu yüzden:
“Kaç liralık tramer kaydı var?” sorusunun tek başına bir anlamı yok.
Asıl soru: “Bu hasar araçta nerede, ne şekilde onarılmış?”

5. Birden Fazla Küçük Kayıt mı, Tek Büyük Kayıt mı Daha Riskli?

Piyasada genel algı şu şekilde:

- 3–4 adet küçük hasar kaydı:
  - Park, tampon, cam, hafif sürtme gibi
  - Eğer şasi-direk sağlam ve sadece plastik / sac parçalarda ise
  - Genelde “kabul edilebilir” bulunur.
- Tek ama çok büyük kayıt:
  - Özellikle şasi / direk / hava yastığı devreye girmişse
  - “Kaza geçmişi ağır” diye yorumlanır.

Yani tutar tek başına değil, hasarın tipi önemlidir.
Viacars gibi yerlerde ekspertiz + tramer birlikte incelenir ve bu detaylar rapora yansıtılır.

6. Tramer Kaydı Varken Araç Nasıl Doğru Fiyatlanır?

Tramer kaydı olan bir aracı satarken:

1. Ekspertiz raporunu saklamayın, öne çıkarın
   - “Şasi-direk sağlam, sadece tampon–kaput değişmiş, detay raporu burada” demek güven verir.

2. Hasarsız emsallerin fiyatını bulun
   - Aynı marka, model, yıl, kilometrede
   - Hasarsız / az hasarlı örneklerin fiyat aralığını belirleyin.

3. Hasar durumuna göre mantıklı bir indirim uygulayın
   - Küçük hasarlarda: %2–%5
   - Orta hasarlarda: %5–%12
   - Ağır hasarlarda: %15 ve üzeri
   aralığında mantıklı bir değer düşüşü kurgulayın.

4. İlan açıklamasında dürüst olun
   - “Kaput değişen, sağ ön çamurluk boyalı, ekspertiz raporu mevcut” gibi net cümleler güven artırır.
   - Gizlenen hasar, pazarlıkta ve satış sonrası memnuniyette büyük problem yaratır.

5. Profesyonel değerleme alın
   - Özellikle yüksek segment, premium araçlarda
   - Hasar kaydı küçük bile olsa doğru fiyatlandırma için profesyonel rapor şart.

7. Viacars Perspektifi: Tramer Kaydını Nasıl Okuyoruz?

Viacars gibi profesyonel araç değerleme ve satış süreçleri yöneten bir yapı için tramer kaydı:

- Bir cezalandırma aracı değil, risk analizi verisidir.
- Her araç için:
  - Marka / model
  - Kilometre
  - Motor – donanım seviyesi
  - Tramer kayıtları
  - Ekspertiz bulguları
  - Piyasa emsalleri
  birlikte değerlendirilir.

Böylece:
- Sadece “şu kadar tramer var, şu kadar düşelim” değil,
- “Bu hasar, bu segmentteki araç için piyasada nasıl algılanıyor?” sorusunun cevabı bulunur.

8. Özet: Tramer Kaydı Her Şey Değil, Ama Doğru Hesaplanmalı

Kısa kısa toparlayalım:

- Tramer kaydı kaç lira olduğundan çok, neyi temsil ettiğine göre değer düşürür.
- Küçük hasarlar genelde %2–%5,
- Orta hasarlar %5–%12,
- Ağır hasarlar %15 ve üzeri değer kaybına yol açabilir.
- Birden fazla küçük hasar, tek büyük ağır hasardan bile daha kabul edilebilir olabilir.
- Ekspertiz + tramer birlikte okunmadan sağlıklı karar verilmez.
- Doğru fiyatlama, hem alıcı hem satıcı için “adil buluşma noktası” oluşturur.